Oznaki odwodnienia i jego wpływ na funkcje poznawcze organizmu
Upał oraz wysiłek fizyczny znacznie zwiększają zapotrzebowanie na płyny. Jeśli nie będziesz dbać o odpowiednie nawodnienie, to możesz doprowadzić do odwodnienia organizmu. Jakie mogą być tego skutki i jak wpływa to na funkcje poznawcze organizmu? Jakie są oznaki odwodnienia, na które warto zwracać uwagę, aby w porę zacząć reagować? Poniżej znajdziesz ważne wskazówki, z których możesz korzystać podczas tropikalnych wakacji, upalnego lata czy intensywnych treningów.
Odwodnienie — oznaki i negatywne skutki dla organizmu
Woda ma wpływ na funkcjonowanie wszystkich komórek ludzkiego organizmu. Jest ona niezbędna do ich prawidłowego działania. Człowiek bez wody jest w stanie przeżyć maksymalnie do 6-7 dni*. Jest ona tracona nie tylko poprzez pocenie się i oddawanie moczu, ale także w procesie oddychania.
Badania wskazują, że skutki odwodnienia można zaobserwować w każdej grupie wiekowej. Mogą mieć one negatywny wpływ na wyniki osiągane w pracy lub w szkole. Niedostarczenie do organizmu odpowiedniej ilości wody skutkuje również pogorszeniem samopoczucia, rozdrażnieniem czy bólem głowy.
Pierwsze oznaki odwodnienia, których nie warto ignorować
Na odwodnienie organizmu człowieka najczęściej wskazują konkretne objawy. Początkowe łatwo zignorować, ze względu na ich powszechność i możliwość powiązania z innymi problemami (np. migrenami, niewyspaniem się czy stresem). Musisz jednak pamiętać, że każda oznaka odwodnienia to wskazówka dla Ciebie, aby zacząć działać i uniknąć poważniejszych skutków.
Wśród najczęstszych objawów odwodnienia można wskazać:
- suchość w ustach i silne uczucie pragnienia,
- ból głowy,
- zmęczenie,
- spadek ciśnienia tętniczego,
- przyspieszone bicie serca,
- spierzchnięte usta i suchy język,
- sucha skóra o zmniejszonej elastyczności,
- drżenie mięśni i skurcze,
- niewielkie ilości oddawanego moczu i jego bardzo ciemna barwa,
- dezorientacja,
- problemy z koncentracją,
- problemy z pamięcią krótkotrwałą,
- problemy z pamięcią operacyjną,
- problemy z koncentracją,
- spowolnienie reakcji,
- ograniczenie czujności,
- ograniczenie elastyczności poznawczej,
- pogorszenie koordynacji ruchowej,
- pogorszenie percepcji wzrokowej,
- apatia.
Im stopień odwodnienia większy tym jego skutki są bardziej odczuwalne. Oznaki te często są ignorowane i przypisywane innym problemom, co może prowadzić do skrajnych sytuacji, w których z powodu niedoboru wody w organizmie może dojść nawet do utraty przytomności.
Co zrobić, gdy zauważysz oznaki odwodnienia organizmu?
W przypadku, gdy zauważysz u siebie pierwsze oznaki odwodnienia, koniecznie jak najszybciej zacznij uzupełniać płyny w organizmie. Dobrze sprawdzi się tutaj naturalna woda mineralna oraz herbatki ziołowe a także samodzielnie przygotowana lemoniada. Sprawdzą się również dostępne bez recepty w aptekach elektrolity. W przypadku lekkiego odwodnienia organizmu takie działania w zupełności wystarczą. Musisz jednak pamiętać, aby pić odpowiednio dużo wody i dbać o nawodnienie organizmu, aby nie dopuszczać do kolejnych takich sytuacji.
Jeśli mimo uzupełniania płynów nadal nie czujesz się najlepiej, to w takiej sytuacji warto udać się do lekarza.
Oznaki odwodnienia u dorosłego, u dziecka oraz u osób starszych — czy są różnice?
Oznaki odwodnienia u dorosłego człowieka oraz u dzieci i osób starszych są bardzo podobne. Ze względu na wiek i różną zawartość wody w organizmie różni się przede wszystkim to, jak szybko objawy zaczynają być widoczne i odczuwalne przez osobę odwodnioną.
W przypadku dzieci, szczególnie niemowląt, odwodnienie postępuje bardzo szybko. Dzieli się je na trzy poziomy: niewielkie odwodnienie, odwodnienie umiarkowane oraz odwodnienie ciężkie. Jeśli masz podejrzenie, że Twój maluch może być odwodniony koniecznie skonsultuj się z pediatrą.
Początkowo zauważyć można jedynie minimalny spadek masy ciała oraz niewielkie zmniejszenie ilości oddawanego moczu. W drugim stopniu odwodnienia u dzieci widoczna zaczyna być suchość błon śluzowych (jama ustna, język), zmniejszona ilość moczu oraz mniejsza elastyczność skóry. Kończyny malucha są chłodne, a tętno w nich jest mniej wyczuwalne. Podawane płyny pije bardzo łapczywie, oddech może być przyspieszony.
W przypadku odwodnienia ciężkiego maluch jest senny, ma przyspieszony rytm serca, a tętno na kończynach jest bardzo słabo wyczuwalne. Dziecko prawie nie oddaje moczu, jego kończyny są zimne, dziecko nie chce przyjmować płynów, a podczas płaczu nie pojawiają się łzy. Może dojść również do utraty przytomności. Gdy objawy wskazują na ciężkie odwodnienie, koniecznie należy zabrać dziecko do szpitala.
Osoby dorosłe mają więcej czasu na reakcję, ponieważ odwodnienie postępuje u nich znacznie wolniej. Seniorzy z kolei są zdecydowanie mniej wyczulone na odczuwanie pragnienia, a ograniczenia funkcji poznawczych są mniej zauważalne w ich przypadku. Dlatego też osoby w podeszłym wieku są bardzo narażone na odwodnienie i dlatego powinny starać się pić więcej wody, szczególnie w trakcie upałów.
*Zależy od zawartości tkanki tłuszczowej
Źródła:
K. Wiśniewska, K. Okręglicka, Wpływ odwodnienia organizmu na funkcje poznawcze, w: Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu. Lublin, 2021.
F. Kokot, E. Franek, R. Drabczyk, Odwodnienie Izotoniczne, w: Interna Szczeklika. Kraków 2017.
M. Wiercińska, P. Kudłacz, Objawy odwodnienia u dzieci i dorosłych, artykuł online: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/344290,objawy-odwodnienia-u-dzieci-i-doroslych (dostęp: 19.04.2024).
